M? ??u :
?i?n tho?i kh�ng d�y ?ang ph�t tri?n r?t nhanh, ???c xem nh? l� m?t ph??ng ti?n truy?n th�ng ch? y?u, t�c ??ng m?nh ??n ph??ng th?c li�n l?c c?a con ng??i h�ng ng�y trong cu?c s?ng c?ng nh? trong th??ng m?i. Trong khi c�c c? s? h? t?ng m?ng ?ang ???c b? sung, ho�n ch?nh v� s? c?nh tranh gi?a c�c nh� cung c?p d?ch v? kh�ng d�y t?ng l�n, nh?ng kh�ch h�ng th??ng ph�n n�n v?i nh� cung c?p v? d?ch v? v? ch?t l??ng ?i?n tho?i th?p do hay ph?i nghe ch�nh ti?ng n�i c?a m�nh tr??c khi nghe ???c ti?ng n�i ng??i b? g?i. M?t c�ng ngh? ch�nh t?o ra ch?t l??ng tho?i c?a m?ng kh�ng d�y t??ng ???ng v?i d?ch v? ?i?n tho?i c� d�y l� tri?t ti?ng v?ng.
Kh�ch h�ng th??ng coi ch?t l??ng ?i?n tho?i l� ti�u ch� ?? ?�nh gi� ch?t l??ng to�n b? m?ng. C?n ph?i xem ?i?u n�y l� ch�a kho� ?? duy tr� c�c kh�ch h�ng trung th�nh. V� th?, vi?c lo?i b? c� hi?u qu? ti?ng v?ng v� ti?ng vang �m c? h?u trong m?ng t? b�o s? l� bi?n ph�p t?t nh?t ?? duy tr� v� c?i thi?n n�ng cao ch?t l??ng tho?i tr�n m?i cu?c g?i. �p l?c n�y ?� d?n ??n nh?ng nghi�n c?u, ph�t tri?n c�ng ngh? tri?t ti?ng v?ng nh?m cung c?p c�c gi?i ph�p c� th? gi?m nhi?u n?n v� lo?i b? ti?ng v?ng v� ti?ng vang �m tr??c b?t k? b? x? l� m� ho� n�o. B?ng c�ch ?ng d?ng c�ng ngh? n�y, hi?u qu? t?ng th? c?a qu� tr�nh m� ho� ???c n�ng cao, ch?t l??ng tho?i ???c c?i thi?n ?�ng k?. Trong b�i vi?t n�y ??a ra kh�i ni?m ti?ng v?ng trong ?�m tho?i v� l�m th? n�o ?? vi?c tri?t ti?ng v?ng gi�p cho vi?c thi?t l?p c�c cu?c g?i di ??ng v?i nh?ng ti�u chu?n ch?t l??ng ch?p nh?n ???c. B�i n�y tr�nh b�y m?t s? v?n ?? li�n quan ??n ti?ng v?ng trong li�n l?c v� gi?i ph�p lo?i b? n� bao g?m c�c n?i dung d??i ?�y :
1. C�c lo?i ti?ng v?ng v� nguy�n nh�n
2. Qu� tr�nh kh?c ph?c ti?ng v?ng
3. V?n ?? t?ng h?p tr�n c�c m?ng t? b�o s?
4. Qu� tr�nh tri?t ti?ng v?ng
5. ?i?u khi?n ti?ng v?ng �m
6. ?i?u khi?n ti?ng v?ng t?ng h?p trong m?t m?ng s? kh�ng d�y
7. Kh? n?ng c?i ti?n trong thi?t b? c?m tay
8. T??ng lai c?a c�ng ngh? tri?t ti?ng v?ng
1. C�c lo?i ti?ng v?ng
1.1. Ti?ng v?ng �m
Ti?ng v?ng �m ???c t?o ra trong c�c thi?t b? c?m tay t??ng t? v� s?, v?i ?? v?ng ph? thu?c v�o lo?i v� ch?t l??ng c?a thi?t b? ???c s? d?ng. Lo?i ti?ng v?ng n�y h�nh th�nh ? ?o?n n?i gi?a mocrophone v� loa trong b? ph?n c?m tay. Nguy�n nh�n s�u xa c?a s? suy gi?m ch?t l??ng tho?i l� do c�c thi?t b? m� ho�/ gi?i m� (vocoder) x? l� ph?n tho?i b�n trong m�y c?m tay v� trong m?ng kh�ng d�y. K?t qu? l� t�n hi?u v?ng ng??c v? c� c�c thu?c t�nh bi?n ??i ph?c t?p. Khi k?t h?p v?i t�nh ch?t tr? c? h?u c?a truy?n d?n s?, ch?t l??ng tho?i gi?m ?i r?t nhi?u so v?i c�c cu?c g?i c?a m?ng c� d�y.
Ti?ng v?ng �m ???c k? ??n ??u ti�n l� trong c�c ph�ng thu �m v� c?ng c� th? x?y ra khi thu� bao ?ang di chuy?n, nh? ?ang l�i xe ch?ng h?n (xem h�nh v? 1). Trong tr??ng h?p n�y, ng??i nghe s? nghe ???c �m thanh t? m?t c�i loa, nh? mong mu?n. Tuy nhi�n, �m thanh t??ng t? n�y c?ng ???c ph�t ra t? microphone, c? h??ng tr?c ti?p v� gi�n ti?p sau khi ph?n x? v�o tr?n, c�c c?a s? v� c�c gh? ng?i c?a xe. K?t qu? c?a s? ph?n x? n�y ?� t?o ra ti?ng v?ng ?a ???ng v� s? ?a �m c?a ti?ng v?ng m� n?u kh�ng ???c lo?i b? s? ???c truy?n ng??c tr? l?i ph�a ng??i n�i v� ng??i n�i s? nghe th?y ti?ng v?ng. Vi?c s? d?ng nhi?u tai nghe ?i?n tho?i c?ng l�m t?ng ti?ng v?ng �m.
1.2. Ti?ng v?ng lai gh�p
Ti?ng v?ng lai gh�p l� ngu?n ti?ng v?ng ch? y?u trong m?ng ?i?n tho?i chuy?n m?ch c�ng c?ng PSTN. T�n hi?u ?i?n n�y l�m cho ti?ng v?ng gi?ng nh? c�c t�n hi?u tho?i truy?n tr�n m?ng th�ng qua c�c k?t n?i chuy?n ??i 2/4 d�y t?i ??u cu?i chuy?n m?ch tr�n PSTN, do m?t c�n b?ng gi?a m?ch ph�t v� m?ch thu n�n g�y ra h?i ti?p n?ng l??ng t�n hi?u ?i?n ng??c v? ng??i n�i t? m?ch 4 d�y.
Ti?ng v?ng lai gh�p xu?t hi?n c�ng v?i s? ra ??i c?a ?i?n tho?i. ???ng t�n hi?u gi?a hai ?i?n tho?i c?n m?t b? khuy?ch ??i s? d?ng m?ch 4 d�y. M?c d� kh�ng ph?i l� nh�n t? trong m?ng t? b�o s?, nh?ng ti?ng v?ng lai gh�p l� m?t v?n ?? l?n trong m?ng PSTN ? n?i kh?i ??u c�c cu?c g?i. C�c m?ch chuy?n ??i 4 d�y sang 2 d�y g?i l� c�c m?ch lai gh�p (Hybrid circuit)..
H�nh 1: V� d? v? ti?ng v?ng �m khi thu� bao ? trong xe �t�
H�nh 2 : M?ch lai gh�p (hybrid circuit)
Tuy nhi�n, m?ch lai gh�p c?ng t?n t?i nh?ng l? h?ng c? h?u c?a thi?t b?. Khi c�c t�n hi?u tho?i ?i t? ph?n 4 d�y sang ph?n 2 d�y c?a m?ng, n?ng l??ng ? m?t 4 d�y ???c h?i ti?p tr? l?i ch�nh n�, t?o ra ?? v?ng c?a ti?ng n�i. V?i ?i?u ki?n l� t?ng s? chu k? tr? x?y ra kho?ng v�i ms (trong v�ng 28 ms), n� s? t?o ra c?m gi�c r?ng cu?c g?i ???c t?o ra b?ng c�ch th�m v�o c�c �m ph?, ?i?u n�y gi�p c?i thi?n ?�ng k? ch?t l??ng cu?c g?i.
Trong tr??ng h?p t?ng th?i gian tr? c?a m?ng v??t qu� 36 ms, nh?ng t�c d?ng t�ch c?c bi?n m?t v� xu?t hi?n ti?ng v?ng. S? l??ng th?c t? c�c t�n hi?u h?i ti?p ng??c ph? thu?c v�o tr?ng th�i c�n b?ng c?a m?ch lai tr�n ???ng 2 d�y. Trong ph?n l?n c�c tr??ng h?p, s? m?ch lai nh?, t?o ra m?c t�n hi?u h?i ti?p ng??c ?�ng k?. Gi� tr? n�y ???c g?i l� m?c ti?ng v?ng suy hao ng??c ERL (Echo Return Loss). ERL c�ng cao, th� t�n hi?u h?i ti?p ng??c tr? l?i ng??i n�i c�ng nh? v� ng??c l?i.
Ngo�i ti?ng v?ng �m, nhi?u n?n ???c t?o ra tr�n m?ng khi ?i?n tho?i t??ng t? v� s? ho?t ??ng ? ch? ?? hands-free. Khi c�c �m tr?c ti?p v� gi�n ti?p thu v�o microphone, t?p �m ?a ???ng ???c t?o ra v� ph�t ng??c v? ng??i n�i. Nhi?u n?n xu?t hi?n khi ? tr�n �t�, ho?c ? n?i c�ng c?ng, ?�ng ng??i khi ?i qua b? m� ho� c?a m?ng t? b�o s? g�y ra hi?n t??ng m�o ti?ng so v?i tho?i c� d�y truy?n th?ng.
?? tr? c?a c�c b? x? l� s? v� k? thu?t n�n tho?i g�p ph?n t?o ra ti?ng v?ng v� l�m gi?m ch?t l??ng tho?i trong m?ng kh�ng d�y. Tr? g?p ph?i khi t�n hi?u ???c x? l� th�ng qua r?t nhi?u ch?ng kh�c nhau tr�n m?ng, g?m c�p ??ng, c�p quang, c�c k?t n?i viba, c�c gateway qu?c t? v� truy?n d?n qua v? tinh. ?i?u n�y ??c bi?t ?�ng v?i c�c m?ng s? c�ng ngh? t�ch h?p, ? ?� cu?c g?i ???c x? l� qua nhi?u h? t?ng m?ng kh�c nhau.
C�c h? th?ng ?i?u khi?n ti?ng v?ng r?t c?n thi?t trong t?t c? c�c m?ng t?o ra ?? tr? m?t chi?u l?n h?n 16 ms. Trong c�c m?ng kh�ng d�y ng�y nay, ???ng tho?i ???c x? l� t?i hai ?i?m tr�n m?ng: b�n trong thi?t b? ??u cu?i di ??ng v� t?i giao di?n v� tuy?n RF (Radio Frequency) c?a m?ng. Khi c�c cu?c g?i ???c x? l� qua c�c b? m� ho�/ gi?i m� tho?i (vocoder) tr�n m?ng, t?o ra tr? x? l� ti?ng n�i trong kho?ng t? 80 ms ??n 100 ms g�y n�n t?ng th?i gian tr? kh�ng th? ch?p nh?n ???c t? 160 ms ??n 200 ms. Do ?�, c�c thi?t b? tri?t ti?ng v?ng c?n ph?i c� tr�n m?ng kh�ng d�y ?? lo?i b? ti?ng v?ng lai v� v?ng �m trong c�c cu?c g?i.
3. Q�a tr�nh kh?c ph?c ti?ng v?ng
Cu?i nh?ng n?m 1950 nh?ng thi?t b? n�n ti?ng v?ng ??u ti�n ra ??i nh?m gi?m ?nh h??ng ch?t l??ng ?�m tho?i. Nh?ng thi?t b? n�y ???c ?ng d?ng ??u ti�n tr�n c�c k�nh tho?i qua v? tinh ??a t?nh, b?n ch?t c?a n� l� c�c t�n hi?u tho?i t�ch c?c truy?n qua m?t k�nh tho?i v� sau ?� n�n l?i ?? kho� b?t k? t�n hi?u ti?ng v?ng n�o. M?c d� c�c b? n�n v?ng l�m gi?m ti?ng v?ng tr�n c�c ???ng truy?n d�i nh? k�nh v? tinh nh?ng n� l?i n�n c�c �m ti?t ??u ti�n v� g�y ra s? ?i?u ch?nh �m l??ng kh�ng t? nhi�n. Th�m n?a, ch�ng c?ng lo?i tr? kh? n?ng tho?i hai chi?u v� gi?m ?�ng k? c? h?i ??t ???c nh?ng cu?c ?�m tho?i t? nhi�n.
L� thuy?t tri?t ti?ng v?ng ???c AT&T Bell Labs ph�t tri?n t? nh?ng n?m ??u 1960, sau ?� h? th?ng tri?t ti?ng v?ng ??u ti�n ???c COMSAT TeleSystems gi?i thi?u cu?i nh?ng n?m 1960. COMSAT ?� thi?t k? nh?ng h? th?ng tri?t ti?ng v?ng t??ng t? ??u ti�n ?? ch?ng minh l?i �ch v� hi?u qu? c?a m?ng th�ng tin v? tinh. D?a tr�n c? ch? x? l� t??ng t?, nh?ng h? th?ng tri?t ti?ng v?ng ??u ti�n n�y ?� ch?ng minh r?ng v?i m?ng th�ng tin v? tinh c� th? ??t ???c hi?u qu? v?i c�c cu?c ?i?n tho?i ???ng d�i, ?i?n tho?i li�n l?c ??a. Tuy nhi�n nh?ng h? th?ng n�y kh�ng th? ?em l?i l?i nhu?n do k�ch th??c v� gi� th�nh s?n xu?t l?n.
Nh?ng n?m cu?i 1970, COMSAT TeleSystems ?� ph�t tri?n v� ??a ra th? tr??ng h? th?ng tri?t ti?ng v?ng t??ng t? ??u ti�n, m� ph?n ch�nh l� c�c thi?t b? s? v� c� giao ti?p t??ng t? v?i m?ng. S? ph�t tri?n c?a c�ng ngh? b�n d?n nh?ng n?m ??u 1980 ?� ?�nh d?u s? chuy?n ti?p c?a m?ng vi?n th�ng t? k? thu?t t??ng t? sang k? thu?t s?. V?i giao di?n s? tinh vi h?n, c�c h? th?ng tri?t v?ng ?a k�nh ???c ph�t tri?n ?? gi?i quy?t nh?ng v?n ?? ti?ng v?ng m?i ph�t sinh trong c�c h? th?ng ?i?n tho?i s? ???ng d�i. D?a tr�n c? s? c�ng ngh? m?ch t�ch h?p c�c ?ng d?ng ??c bi?t (ASIC- Application-Specific Intergrated Circuit), nh?ng b? tri?t ti?ng v?ng m?i n�y s? d?ng k? thu?t x? l� t�n hi?u s? t?c ?? cao ?? l?y m?u v� lo?i tr? ti?ng v?ng t? h??ng ng??c l?i. K?t qu? l� m?t k? thu?t tri?t ti?ng v?ng s? m?i ra ??i thay th? cho c�c k? thu?t n�n hi?n t?i, c?i thi?n hi?u qu? c�c d?ch v? m?ng.
Nh?ng n?m 1990 ?� ch?ng ki?n s? ph�t tri?n b�ng n? c?a ng�nh c�ng nghi?p vi?n th�ng kh�ng d�y, mang ??n m?t th? tr??ng m?i cho c�c thi?t b? c?m tay t??ng t? v� s?, m?t s? l??ng l?n c�c nh� cung c?p d?ch v? v� c�c c? s? h? t?ng m?ng s? m?i nh? TDMA, CDMA v� GSM ra ??i. Theo Hi?p h?i c�ng nghi?p c�c ng�nh vi?n th�ng t? b�o (CTIA: Cellular Telecommunications Industry Association), th? tr??ng c�c thu� bao kh�ng d�y ph�t tri?n trung b�nh 40%/n?m. Khi ?i?n tho?i kh�ng d�y ???c ??a v�o ?ng d?ng r?ng r�i, v� s? c?nh tranh c?ng t?ng l�n v?i c�c nh� cung c?p d?ch v? kh�ng d�y tham gia v�o th? tr??ng, th� vi?c truy?n d?n tho?i ch?t l??ng cao v� d?ch v? kh�ch h�ng ng�y nay ?� tr? th�nh nh�n t? ch�nh ?? kh�ch h�ng ?�nh gi� ch?t l??ng c?a m?t nh� cung c?p. Hi?u bi?t v� kh?c ph?c ???c v?n ?? c? h?u c?a ti?ng v?ng trong c�c m?ng t? b�o s? s? gi�p cho c�c nh� khai th�c cung c?p cho kh�ch h�ng hi?u qu? v� ch?t l??ng tho?i c?a m?ng l??i theo y�u c?u.
4. C�c lo?i ti?ng v?ng
a. Ti?ng v?ng �m
Ti?ng v?ng �m ???c t?o ra trong c�c thi?t b? c?m tay t??ng t? v� s?, v?i ?? v?ng ph? thu?c v�o lo?i v� ch?t l??ng c?a thi?t b? ???c s? d?ng. Lo?i ti?ng v?ng n�y h�nh th�nh ? ?o?n n?i gi?a mocrophone v� loa trong b? ph?n c?m tay. Nguy�n nh�n s�u xa c?a s? suy gi?m ch?t l??ng tho?i l� do c�c thi?t b? m� ho�/ gi?i m� (vocoder) x? l� ph?n tho?i b�n trong m�y c?m tay v� trong m?ng kh�ng d�y. K?t qu? l� t�n hi?u v?ng ng??c v? c� c�c thu?c t�nh bi?n ??i ph?c t?p. Khi k?t h?p v?i t�nh ch?t tr? c? h?u c?a truy?n d?n s?, ch?t l??ng tho?i gi?m ?i r?t nhi?u so v?i c�c cu?c g?i c?a m?ng c� d�y.
Ti?ng v?ng �m ???c k? ??n ??u ti�n l� trong c�c ph�ng thu �m v� c?ng c� th? x?y ra khi thu� bao ?ang di chuy?n, nh? ?ang l�i xe ch?ng h?n (xem h�nh v? 1). Trong tr??ng h?p n�y, ng??i nghe s? nghe ???c �m thanh t? m?t c�i loa, nh? mong mu?n. Tuy nhi�n, �m thanh t??ng t? n�y c?ng ???c ph�t ra t? microphone, c? h??ng tr?c ti?p v� gi�n ti?p sau khi ph?n x? v�o tr?n, c�c c?a s? v� c�c gh? ng?i c?a xe. K?t qu? c?a s? ph?n x? n�y ?� t?o ra ti?ng v?ng ?a ???ng v� s? ?a �m c?a ti?ng v?ng m� n?u kh�ng ???c lo?i b? s? ???c truy?n ng??c tr? l?i ph�a ng??i n�i v� ng??i n�i s? nghe th?y ti?ng v?ng. Vi?c s? d?ng nhi?u tai nghe ?i?n tho?i c?ng l�m t?ng ti?ng v?ng �m.
b. Ti?ng v?ng lai
Ti?ng v?ng lai l� ngu?n ti?ng v?ng ch? y?u trong m?ng ?i?n tho?i chuy?n m?ch c�ng c?ng PSTN. T�n hi?u ?i?n n�y l�m cho ti?ng v?ng gi?ng nh? c�c t�n hi?u tho?i truy?n tr�n m?ng th�ng qua c�c k?t n?i lai t?i b? chuy?n ??i PSTN 2 d�y/ 4 d�y, h?i ti?p n?ng l??ng ?i?n ng??c v? ng??i n�i t? m?ch 4 d�y.
Ti?ng v?ng lai xu?t hi?n c�ng v?i s? ra ??i c?a ?i?n tho?i. ???ng t�n hi?u gi?a hai ?i?n tho?i c?n m?t b? khuy?ch ??i s? d?ng m?ch 4 d�y. M?c d� kh�ng ph?i l� nh�n t? trong m?ng t? b�o s?, nh?ng ti?ng v?ng lai l� m?t v?n ?? l?n trong m?ng PSTN ? n?i kh?i ??u c�c cu?c g?i. C�c m?ch chuy?n ??i 4 d�y sang 2 d�y g?i l� c�c m?ch lai.
Tuy nhi�n, m?ch lai c?ng t?n t?i nh?ng l? h?ng c? h?u c?a thi?t b?. Khi c�c t�n hi?u tho?i ?i t? ph?n 4 d�y sang ph?n 2 d�y c?a m?ng, n?ng l??ng ? m?t 4 d�y ???c h?i ti?p tr? l?i ch�nh n�, t?o ra ?? v?ng c?a ti?ng n�i. V?i ?i?u ki?n l� t?ng s? chu k? tr? x?y ra kho?ng v�i ms (trong v�ng 28 ms), n� s? t?o ra c?m gi�c r?ng cu?c g?i ???c t?o ra b?ng c�ch th�m v�o c�c �m ph?, ?i?u n�y gi�p c?i thi?n ?�ng k? ch?t l??ng cu?c g?i.
Trong tr??ng h?p t?ng th?i gian tr? c?a m?ng v??t qu� 36 ms, nh?ng t�c d?ng t�ch c?c bi?n m?t v� xu?t hi?n ti?ng v?ng. S? l??ng th?c t? c�c t�n hi?u h?i ti?p ng??c ph? thu?c v�o tr?ng th�i c�n b?ng c?a m?ch lai tr�n ???ng 2 d�y. Trong ph?n l?n c�c tr??ng h?p, s? m?ch lai nh?, t?o ra m?c t�n hi?u h?i ti?p ng??c ?�ng k?. Gi� tr? n�y ???c g?i l� m?c ti?ng v?ng suy hao ng??c ERL (Echo Return Loss). ERL c�ng cao, th� t�n hi?u h?i ti?p ng??c tr? l?i ng??i n�i c�ng nh? v� ng??c l?i.
5. Nguy�n nh�n g�y ra ti?ng v?ng
Ngo�i ti?ng v?ng �m, nhi?u n?n ???c t?o ra tr�n m?ng khi ?i?n tho?i t??ng t? v� s? ho?t ??ng ? ch? ?? hands-free. Khi c�c �m tr?c ti?p v� gi�n ti?p thu v�o microphone, t?p �m ?a ???ng ???c t?o ra v� ph�t ng??c v? ng??i n�i. Nhi?u n?n xu?t hi?n khi ? tr�n �t�, ho?c ? n?i c�ng c?ng, ?�ng ng??i khi ?i qua b? m� ho� c?a m?ng t? b�o s? g�y ra hi?n t??ng m�o ti?ng so v?i tho?i c� d�y truy?n th?ng.
?? tr? c?a c�c b? x? l� s? v� k? thu?t n�n tho?i g�p ph?n t?o ra ti?ng v?ng v� l�m gi?m ch?t l??ng tho?i trong m?ng kh�ng d�y. Tr? g?p ph?i khi t�n hi?u ???c x? l� th�ng qua r?t nhi?u ch?ng kh�c nhau tr�n m?ng, g?m c�p ??ng, c�p quang, c�c k?t n?i viba, c�c gateway qu?c t? v� truy?n d?n qua v? tinh. ?i?u n�y ??c bi?t ?�ng v?i c�c m?ng s? c�ng ngh? t�ch h?p, ? ?� cu?c g?i ???c x? l� qua nhi?u h? t?ng m?ng kh�c nhau.
C�c h? th?ng ?i?u khi?n ti?ng v?ng r?t c?n thi?t trong t?t c? c�c m?ng t?o ra ?? tr? m?t chi?u l?n h?n 16 ms. Trong c�c m?ng kh�ng d�y ng�y nay, ???ng tho?i ???c x? l� t?i hai ?i?m tr�n m?ng: b�n trong thi?t b? ??u cu?i di ??ng v� t?i giao di?n v� tuy?n RF (Radio Frequency) c?a m?ng. Khi c�c cu?c g?i ???c x? l� qua c�c b? m� ho�/ gi?i m� tho?i (vocoder) tr�n m?ng, t?o ra tr? x? l� ti?ng n�i trong kho?ng t? 80 ms ??n 100 ms g�y n�n t?ng th?i gian tr? kh�ng th? ch?p nh?n ???c t? 160 ms ??n 200 ms. Do ?�, c�c thi?t b? tri?t ti?ng v?ng c?n ph?i c� tr�n m?ng kh�ng d�y ?? lo?i b? ti?ng v?ng lai v� v?ng �m trong c�c cu?c g?i.
6. V?n ?? t?ng h?p tr�n c�c m?ng t? b�o s?
?? gi?i quy?t ti?ng v?ng lai t?o ra do vi?c tr? khi x? l� m� ho�/ gi?i m� tho?i, b?t bu?c ph?i c�i ??t c�c b? tri?t ti?ng v?ng ngay c? ??i v?i c�c cu?c g?i trong n?i b? m?ng. K?t qu? l�, t?t c? c�c cu?c g?i t?i m?ng PSTN ph?i ?i qua m?t b? tri?t ti?ng v?ng nh? th? hi?n tr�n h�nh v? 3.
H�nh 3: Y�u c?u b? tri?t ti?ng v?ng gi?a m?ng PSTN v� m?ng t? b�o s?
V� d?, xem x�t m?t cu?c g?i t? m?ng di ??ng t? b�o s? sang m?ng PSTN m� kh�ng c� b? tri?t v?ng. Thu� bao c� th? nghe th?y ti?ng c?a ch�nh m�nh b? v?ng l?i sau 180 ms ho?c ch?m h?n ngay c? khi ng??i ???c g?i ? c�ng v? tr� v?i ng??i g?i.
7. Qu� tr�nh tri?t ti?ng v?ng
Trong m?ng ?i?n tho?i hi?n ??i, th�ng th??ng c�c b? tri?t ti?ng v?ng ???c ??t trong c�c m?ch s? (nh? H�nh 4).
H�nh 4: B? tri?t ti?ng v?ng n?m trong m?ng kh�ng d�y s?
Qu� tr�nh x? l� tri?t ti?ng v?ng g?m hai b??c. ??u ti�n, khi thi?t l?p cu?c g?i, b? tri?t v?ng s? d?ng m?t b? l?c s? th�ch nghi ?? l?y m?u ho?c c�c ??c t�nh c?a t�n hi?u tho?i v� ti?ng v?ng ch?y qua b? tri?t v?ng. Khi m?t ???ng tho?i ch?y ng??c l?i h? th?ng tri?t v?ng, n� s? so s�nh t�n hi?u v� m?u ?? lo?i b? ti?ng v?ng ??ng ?ang c�. Qu� tr�nh n�y lo?i b? h?n 80% ??n 90% ti?ng v?ng qua m?ng. Qu� tr�nh th? hai s? d?ng m?t b? x? l� phi tuy?n NLP (Non-linear processor) ?? lo?i b? n?t ph?n ti?ng v?ng c�n l?i do t�n hi?u b? suy gi?m d??i m?c nhi?u n?n.
C�ng ngh? m?ng t? b�o s? ng�y nay, nh? TDM, GSM, CDMA y�u c?u kh? n?ng x? l� m?nh h?n ?? truy?n t�n hi?u tr�n c�c k�nh. C�c c�ng ngh? tr�n c�ng tinh vi th� v?n ?? tri?t ti?ng v?ng s? c�ng ph?c t?p. C�c b? tri?t ti?ng v?ng ???c thi?t k? v?i c�c ti�u chu?n v? c?a b? x? l� t�n hi?u s?, ? ?� th?i gian chia s? ?? x? l� trong m?i k�nh ho?c th�ng qua c�c k�nh h? tr? t?i ?a l� 128 ms ?? tri?t v?ng, v� do ?� kh�ng th? lo?i b? ???c ti?ng v?ng �m. V?i ?? tr? m?ng v??t qu� 160 ms hi?n nay, y�u c?u c�ng ngh? tri?t ti?ng v?ng ph?i t?t h?n n?a m?i c� th? x? l� ti?ng v?ng tr�n m?ng kh�ng d�y c� hi?u qu?.
8. ?i?u khi?n ti?ng v?ng �m
Trong tri?t ti?ng v?ng, c� s? d?ng c�c thu?t to�n ph?c t?p ?? t�nh to�n c�c m?u ti?ng n�i. Vi?c n�y ?�i h?i ph?i t�nh ???c t?ng c�c ti?ng v?ng ph?n x? v? t? t�n hi?u ti?ng n�i g?c, sau ?� ph?i tr? ?i gi� tr? n�y t? b?t k? t�n hi?u n�o m� microphone ph�t ra. K?t qu? l� �m thanh c?a ng??i n�i s? r?t trong. Khu�n d?ng c?a ti?ng v?ng ?� d? ?o�n tr??c n�y ???c s? d?ng ? c�c b? tri?t v?ng trong m?t ti?n tr�nh x? l� g?i l� th�ch nghi. C� th? n�i r?ng c�c th�ng s? h?c ???c t? ti?n tr�nh th�ch nghi t?o ra nh?ng d? b�o tr??c v? t�n hi?u ti?ng vang, m� sau ?� t?o n�n to�n c?nh v? �m thanh m� microphone ???c ??t trong ?�. Nh? h�nh 5 ch? ra ho?t ??ng c? b?n c?a b? tri?t v?ng trong m?t ph�ng h?i th?o.
H�nh 5: Ho?t ??ng c?a m?t b? tri?t ti?ng v?ng �m
To�n c?nh �m thanh thay ??i li�n t?c v� l?n l??t b? tri?t v?ng c?ng ph?i th�ch nghi li�n t?c. Th?i gian c?n thi?t ?? b? tri?t v?ng h?c ???c ??y ?? ti?ng vang �m c?a to�n b? kh�ng gian ???c g?i l� th?i gian h?i t?. Th?i gian h?i t? t?t nh?t ???c ghi nh?n l� 50 ms, v� b?t k? gi� tr? n�o l?n h?n l�m cho c�c �m ti?t trong ti?ng v?ng ???c ph�t hi?n.
C� m?t ti�u chu?n quan tr?ng v� hi?u qu? kh�c ?�i h?i kh? n?ng ?i?u khi?n tri?t ti?ng v?ng �m l� ?? tr? c?a m?ch. ?�y l� kho?ng th?i gian c?a ?? ch�i �m ??i di?n cho ?? tr? c?a th?i gian cho ti?ng v?ng ?�ng k? cu?i c�ng ??n ???c microphone. Gi� tr? y�u c?u t?i ?u cho th?i gian n�y l� 270 ms, b?t k? gi� tr? n�o nh? h?n c� th? l�m cho c�c ti?ng v?ng nh?n ???c b?ng microphone n?m ngo�i kh? n?ng x? l� c?a b? tri?t v?ng v� do ?� ng??i nghe s? nghe th?y c�c ti?ng v?ng.
M?t th�ng s? qua tr?ng kh�c l� ?? t?ng suy hao ng??c c?a ti?ng v?ng �m (AERLE: Acoustic echo return loss enhancement). Gi� tr? n�y l� t?ng s? suy hao ???c s? d?ng cho t�n hi?u v?ng trong qu� tr�nh x? l� c?a b? tri?t v?ng, ngh?a l� n?u kh�ng t�nh suy hao, s? nghe th?y to�n b? ti?ng v?ng. 65dB l� gi� tr? y�u c?u nh? nh?t c� th? v?i b? x? l� phi tuy?n, d?a tr�n m?c nhi?u tr?ng ?i?n ??u v�o l� -10dBm v� gi� tr? suy hao ng??c ti?ng v?ng ERL l� 6dB.
Hi?u qu? c?a b? tri?t v?ng c?a d?a nhi?u v�o kh? n?ng c?a m?t thi?t b? g?i l� b? x? l� c?t trung t�m ho?c b? x? l� phi tuy?n. B? ph?n n�y r?t c?n thi?t ?? th�ch nghi v� c� t�c ??ng tr?c ti?p ??n gi� tr? AERLE ??t ???c.
9. ?i?u khi?n ti?ng v?ng t?ng h?p trong m?t m?ng s? kh�ng d�y
M?c d� ti?ng v?ng �m hi?n h?u trong t?t c? c�c cu?c g?i di ??ng, nh?ng s? l??ng v� m?c ?? ti?ng v?ng ph? thu?c nhi?u v�o thi?t k? c?a c�c m�y c?m tay v� ch?ng lo?i m�y m� thu� bao ?ang s? d?ng. Tr�n th? tr??ng c� r?t �t c�c thi?t b? ??u cu?i r?t t?t h?n ch? ???c ti?ng v?ng hi?n t?i, tuy nhi�n do �p l?c r?t l?n v? gi� c? m� h?u h?t c�c thi?t b? ??u cu?i kh�ng h? tr? t?t vi?c tri?t ti?ng v?ng, tr�n th?c t?, m?t s? ?i?n tho?i tr�n th? tr??ng ???c x�c ??nh c� suy hao t?ng h?p ??u cu?i l� 24dB. Ti?ng v?ng tr? th�nh v?n ?? c? h?u trong m?ng kh�ng d�y s? c�ng v?i th?i gian tr? (th�ng th??ng v??t qu� 180 ms - c? chi?u ?i v� v?). S? k?t h?p n�y l�m cho ch?t l??ng cu?c g?i kh�ng th? ch?p nh?n n?i ??i v?i kh�ch h�ng b�n m?ng c? ??nh.
H�nh 6: Tri?t ti?ng v?ng tr�n hai h??ng
Tr�n h�nh v? 6, c?u h�nh c�n b?ng n�y ??m b?o ch?t l??ng tho?i cao cho c? kh�ch h�ng PSTN v� kh�ch h�ng m?ng di ??ng. Th�m v�o ?�, c?u h�nh ph?n m?m c?a h? th?ng tri?t v?ng ???c thi?t k? ?? h? tr? cho vi?c ph�n t�ch m?t c�ch chi ti?t c�c nhi?u n?n, v� c? ti?ng v?ng �m t? thi?t b? ??u cu?i c?a ng??i d�ng. M?t v�i b? tri?t v?ng k?t h?p ch?t ch? v?i ?? tr? m?ng, gi�p cho c�c nh� khai th�c m?ng ?i?u ch?nh t?t ti?ng v?ng ph� h?p v?i c�c th�ng s? th�ng qua menu tu? ch?n tr�n b? tri?t ti?ng v?ng ho?c tr�n h? th?ng qu?n l� m?ng NMS (Network management system).
10. Kh? n?ng c?i ti?n trong thi?t b? c?m tay?ng d?ng hi?u qu? tri?t ti?ng v?ng l� m?t c�ch ?? c?i thi?n ch?t l??ng c�c cu?c g?i tr�n m?ng kh�ng d�y s?. M?t h??ng kh�c ?? th?c hi?n ???c ?i?u n�y l� ph?i b?t ??u t? ngay b?n th�n thi?t b? ??u cu?i. ?� c?ng ch�nh l� h??ng ?? n�ng cao ch?t l??ng tho?i, t?p trung ch? y?u v�o ph�t tri?n c�c b? m� ho�/ gi?i m� (vocoder).
Xu h??ng ph�t tri?n g?n ?�y tr�n th? tr??ng ?� ch? ra r?ng cu?i c�ng c�ng ngh? s? s? chi?n th?ng trong khi c�c nh� s?n xu?t thi?t b? s? c?nh tranh ??n c�ng. Tuy nhi�n cu?c chi?n n�y s? s?m b? lu m? b?i m?t cu?c c?nh tranh kh�c v? c�c thi?t b? ??u cu?i. Hi?n t?i c� b?n ??i th? ch�nh tr�n th? tr??ng kh�ng d�y s?. Ch�u �u c� ?i?n tho?i kh�ng d�y CT2 (Cordless telephony) v� ?i?n tho?i kh�ng d�y s? ch�u �u DECT (Digital European cordless telephony) trong khi Nh?t B?n c� h? th?ng ?i?n tho?i c?m tay c� nh�n PHS (Personal handyphone system) v� M? c� h? th?ng c�c d?ch v? truy?n th�ng c� nh�n PCS (Personal communications services).
K?t n?i tr?c ti?p v?i h? th?ng c? m?t c�ch ??n gi?n, CT2 l� m?t trong nh?ng c�ng ngh? s? ??u ti�n cung c?p d?ch v? ?i?n tho?i di ??ng gi� th�nh h?. M?c d� k? thu?t n�y l�m vi?c r?t t?t, song n� g?p ph?i m?t v?n ?? c? b?n: n� kh�ng th? ?i?u khi?n s? chuy?n ti?p gi?a c�c t? b�o (cell). DECT v� GSM ?� kh?c ph?c ???c v?n ?? n�y v� s? th?ng tr? th? tr??ng c�c d?ch v? ?i?n tho?i t? b�o t?i ch�u �u.
Trong su?t qu� tr�nh ph�t tri?n kh� s?m c?a ?i?n tho?i kh�ng d�y, m?i s? ch� � ??u t?p trung v�o c?i thi?n c�c ch?c n?ng c? b?n v� t??ng t�c v?i c? s? h? t?ng m?ng kh�c. Trong khi s?m t?o ra c�c thi?t b? ??u cu?i ??p v� th?m m?, th� c�c nh� s?n xu?t l?i r?t �t ch� � ??n vi?c thi?t k? c�c m�y c?m tay c� kh? n?ng n�n v� tri?t ti?ng v?ng. K?t qu? l� c�c thi?t b? ??u cu?i r?t ??p nh?ng kh? n?ng lo?i b? ti?ng v?ng �m r?t k�m.
Khi thi?t l?p c�c ti�u chu?n cho GSM v� PCS, vi?c thi?t k? c�c m�y c?m tay v� ?nh h??ng kh�c nhau c?a t?ng m� h�nh thi?t k? ??n ch?t l??ng tho?i ?� ???c nghi�n c?u. K?t qu? l�, c�c khuy?n ngh? v? nhi?u th�ng s? ?� ???c ??a ra, bao g?m c? s?c ch?u ??ng �m thanh ngo�i v� hi?u n?ng c?a suy hao ng??c ti?ng v?ng ERL. V?i nh?ng k?t qu? ??t ???c, c�c khuy?n ngh? m?i ph� h?p h?n v?i m�y c?m tay, nh?ng thi?t k? v?i s? c?i ti?n r� r?t ?� ???c ??a v�o �p d?ng. ?i?u n�y ?� b? sung ho�n h?o cho nh?ng ti?n b? v? c�ng ngh? m?ng c?ng nh? k? thu?t tri?t ti?ng v?ng s? mang ??n cho m?ng kh�ng d�y s? ch?t l??ng tho?i g?n v?i m?ng c� d�y truy?n th?ng.
11. T??ng lai c?a c�ng ngh? tri?t ti?ng v?ng
C�c m?ng t? b�o s? m?i ?� ?nh h??ng r?t nhi?u ??n ho?t ??ng c?a c�c b? tri?t ti?ng v?ng. Thay cho c�c ph??ng ph�p tri?t ti?ng v?ng ??n gi?n tr??c ?�y, c�c b? tri?t ti?ng v?ng ng�y nay ?� tr? th�nh nh?ng thi?t b? tinh vi n?m ? v? tr� trung t�m c?a c�c m?ng c� ?? ph?c t?p l?n. C�c nh� khai th�c v� cung c?p d?ch v? ?ng d?ng c�ng ngh? tri?t ti?ng v?ng v�o m?ng c?a m�nh s? n?m ???c ch�a kho� ?? c?i thi?n ch?t l??ng m?ng, t�c ??ng tr?c ti?p ??n kh? n?ng c?a h? ?? n�ng cao hi?u n?ng m?ng, duy tr� c�c kh�ch h�ng trung th�nh, t?ng th?i gian ?�m tho?i hi?u qu? v� gi?m s? ph�n n�n c?a kh�ch ha?ng.
(Th?c s? ?inh Ho�ng ?i?p)
Đăng nhận xét