C�c ?ng d?ng c?a th�ng tin v? tinh
So v?i c�c h? th?ng th�ng tin m?t ??t th� th�ng tin v? tinh c� nhi?u ?u ?i?m n?i b?t h?n tr�n r?t nhi?u ?ng d?ng. M?t ?u ?i?m v??t tr?i c?a th�ng tin v? tinh so v?i c�c h? th?ng th�ng tin m?t ??t kh�c l� s? s?n s�ng c?a th�ng tin v? tinh ? kh?p m?i n?i, b?i v?y n� th?c s? ??c bi?t h?u �ch ? nh?ng n?i m� c�c c�ng ngh? kh�c kh�ng th? cung c?p. Ngo�i ra th�ng tin v? tinh c�n cung c?p m?t lo?t c�c d?ch v? c� t�nh to�n c?u.
Cho t?i nay ?� c� 280 v? tinh th??ng m?i ?ang ho?t ??ng cung c?p m?t lo?t c�c d?ch v? vi?n th�ng tr�n th? tr??ng th�ng tin v? tinh qu?c t? (khu v?c ch�u � c� kho?ng 20 nh� khai th�c v? tinh v?i 80 v? tinh ?ang ho?t ??ng cung c?p c�c lo?i d?ch v? th�ng tin kh�c nhau). Tho?i v� truy?n h�nh l� c�c ?ng d?ng ??u ti�n c?a h? th?ng th�ng tin v? tinh. Cho t?i n?m 1988, khi h? th?ng c�p quang xuy�n bi?n ???c th?c hi?n th� th�ng tin v? tinh ???c l?a ch?n cho vi?c k?t n?i trung k? cho m?ng ?i?n tho?i. T? ?�, c�c nh� khai th�c m?ng vi?n th�ng s? d?ng h? th?ng th�ng tin v? tinh ?? m? r?ng h? t?ng c? s? c?a m?ng m?t ??t, ??u ti�n l� l�m h? th?ng d? ph�ng ho?c l� ???c m? r?ng ?? k?t n?i v?i m?ng PSTN nh?m ?�p ?ng y�u c?u ph?c v? vi?n th�ng to�n c?u.
Tuy nhi�n, do t?c ?? ph�t tri?n kinh t? nhanh n�n nhu c?u s? d?ng b? ph�t ?�p cho c�c cu?c g?i ???ng d�i v� m?t lo?t c�c d?ch v? kh�c nh?: Internet, VoIP, b?ng r?ng, m?ng d�ng chung, video, m?ng th�ng tin di ??ng... c?ng ph�t tri?n theo. D??i ?�y l� m?t s? ?ng d?ng c?a th�ng tin v? tinh hi?n nay.
D?ch v? Internet qua v? tinh:
D?ch v? Internet qua v? tinh ???c chia l�m hai m?ng ch�nh: c�c d?ch v? trung k? (t??ng t? nh? trung k? trong h? th?ng ?i?n tho?i), v� truy nh?p tr?c ti?p nh? vi?c c�i ??t VSAT hai chi?u. C�c d?ch v? trung k? ???c cung c?p cho c�c nh� cung c?p d?ch v? Internet v� c�c nh� khai th�c m?ng Internet bao g?m:
- ??ng b?, c?n ??ng b?, song c�ng
- Chia s? b?ng t?n gi?a c�c khu v?c
- Truy?n qua s�ng mang s? v� b?ng t?n video s?
- Kh? n?ng t�ch h?p c�c d?ch v? thu� ri�ng/m?ng hi?n c� b?i c�c thi?t b? ??u cu?i m?t ??t IP
Trong khi ?� d?ch v? truy nh?p tr?c ti?p ???c cung c?p ch? y?u cho c�c doanh nghi?p, c�c kh�ch h�ng s? d?ng tr?c ti?p d?ch v? Internet. C�c ?ng d?ng n�i chung ???c chia l�m nh�m: th?i gian th?c v� th?i gian kh�ng th?c. Nh�m ?ng d?ng t??ng t�c th?i gian th?c nh?: truy nh?p Web, h?i ngh? truy?n h�nh, ?�o t?o t? xa, tr� ch?i tr?c tuy?n,... v� c?p nh?p c? s? d? li?u, �nh x? server Web, truy?n c�c file c� dung l??ng l?n. Video qu?ng b� m?t chi?u thu?c nh�m c�c ?ng d?ng th?i gian kh�ng th?c. Hi?n nay, c�c ?ng d?ng n�y kh�ng c�n ph? thu?c v�o m?t c�ng ngh? duy nh?t, ch?ng h?n nh? ?�m tho?i kh�ng ch? ???c th?c hi?n qua m?ng ?i?n tho?i truy?n th?ng m� c�n c� th? ???c th?c hi?n tr?c ti?p qua m?ng Internet (VoIP) v� c?ng kh�ng ch? gi?i h?n ? ph?m vi d??i m?t ??t, khi ?i tr�n m�y bay c?ng c� th? s? d?ng Internet.
H�nh 1. M� h�nh cung c?p d?ch v? Internet qua v? tinh cho nh?ng khu v?c nh?
D?ch v? Internet qua v? tinh ???c ph�t tri?n v�o gi?a nh?ng n?m 1990. N?m 1996, h? th?ng m?ng Huges ?� cung c?p d?ch v? truy nh?p tr?c ti?p Internet t? m�y t�nh c� nh�n ? t?c ?? 400 kbit/s (t?c ?? lu?ng th�ng tin gi?a m�y t�nh c� nh�n v� v? tinh). T?c ?? n�y l?n h?n 14 l?n t?c ?? truy nh?p Internet th�ng qua modem th�ng th??ng v?i t?c ?? 28,8 kbit/s tr??c ?�y v� b�y gi? l� t?c ?? 56 kbit/s v� nhanh g?p 3 l?n t?c ?? truy nh?p qua ???ng m?ng t�ch h?p s? ISDN (144 kbit/s). V? tinh cung c?p d?ch v? Internet n�y ho?t ??ng trong b?ng t?n Ku (14/11GHz) v?i 8 b? ph�t ?�p 54 MHz v� 16 b? ph�t ?�p 27 MHz. Tuy nhi�n v?i c�c d?ch v? y�u c?u b?ng th�ng r?ng nh? ?a ph??ng ti?n, h?i ngh? truy?n h�nh, truy?n t?p (file) l?n th� b?ng th�ng c?a b?ng t?n Ku ch?a th? ?�p ?ng ??y ??. Ch�nh v� l� do ?� m� c?n ph?i ph�t tri?n th�ng tin v? tinh tr�n c? s? s? d?ng b?ng t?n cao h?n nh? b?ng t?n K (18-27 GHz), Ka (27-40 GHz) v?i b?ng th�ng t??ng ?ng l� 9 GHz v� 13 GHz.
C�c d?ch v? truy nh?p tr?c ti?p c� hi?u qu? kinh t? cao ???c thi?t k? cung c?p d?ch v? cho nh?ng ??a ?i?m nh? nh? v?n ph�ng, c�ng ty nh?, ng??i s? d?ng ??n l?. Theo nh? d? ?o�n c?a c�c nh� nghi�n c?u th? tr??ng th� t?i n?m 2010 s? c� kho?ng 250 tri?u gia ?�nh v� 38 tri?u doanh nghi?p s? d?ng d?ch v? b?ng th�ng r?ng nh? c�c tuy?n k?t n?i 2 Mbit/s ho?c cao h?n.
B?ng r?ng
C�c nh� cung c?p vi?n th�ng b�n c?nh vi?c s? d?ng h? th?ng th�ng tin v? tinh l�m m�i tr??ng truy?n d?n, c�n cung c?p c�c d?ch v? bao ph? to�n c?u b?i vi?c s? d?ng c�c b?ng t?n ?� c� nh? b?ng t?n C, b?ng t?n Ku v� ti?p theo l� b?ng t?n Ka. Th�ng tin v? tinh kh?c ph?c ???c m?t nh??c ?i?m ?n�t c? chai? trong c�c h? th?ng m?ng m?t ??t b?ng vi?c ?�ng vai tr� nh? l� m?t m?ng chuy?n ti?p cung c?p d?ch v? tr?c ti?p t?i kh�ch h�ng.
K? thu?t n?n t?ng cho d?ch v? qu?ng b� c?a th�ng tin v? tinh l� d?a tr�n n?n t?ng giao th?c Internet (IP) cho vi?c thi?t l?p c�c m?ng ?a ph??ng ti?n b?ng r?ng. L?u l??ng IP b�ng n? m?nh m? k? t? n?m 1997, v� ?� c?ng l� m?t trong nh?ng xu h??ng ph�t tri?n c� m?c t?ng tr??ng cao ??i v?i c�c nh� khai th�c v? tinh. Truy c?p b?ng r?ng qua Internet l� truy c?p hai chi?u gi?ng nh? truy nh?p tr?c ti?p ???ng d�y thu� bao s? (DSL), c�c gi?i ph�p t�ch h?p, c�c l?p d?ch v? v� k�ch th??c m?ng ???c thi?t k? ph� h?p v?i nhu c?u, kh�ch h�ng ch? c?n mua l?u l??ng m� h? c?n, tin c?y v� to�n c?u.
Cho ??n nay vi?c s? d?ng c�c b? ph�t ?�p cho c�c tuy?n trung k? Internet t?ng ?�ng k?. V? tinh c� th? truy?n t?i l?u l??ng l�n t?i 1300 Mbit/s cho m?ng ???ng tr?c Internet. ??i v?i c�c nh� khai th�c v? tinh th� l?i nhu?n c?a h? ch? y?u n?m ? khu v?c ph�t thanh, truy?n h�nh qu?ng b� (chi?m t?i 70% l?i nhu?n t? vi?c cho thu� c�c b? ph�t ?�p). Tuy nhi�n, con s? n�y s? gi?m do nhu c?u s? d?ng c�c b? ph�t ?�p cho c�c k?t n?i Internet trung k?, tr?c ti?p hay c�c m?ng doanh nghi?p t?ng cao. Trong th?i gian 1998-2000, s? t?ng tr??ng c?a c�c d?ch v? Internet qua v? tinh r?t ?�ng kinh ng?c, ? ph?m vi to�n th? gi?i v?i t?c ?? t?ng tr??ng n�y l� 958 %. Theo d? b�o vi?c s? d?ng c�c b? ph�t ?�p cho c�c tuy?n ISP s? t?ng 17% v�o n?m 2009.
H�nh 2. T? l? s? d?ng b?ng th�ng v? tinh trong khu v?c ch�u � n?m 2000 v� d? b�o n?m 2009
VoIP
VoIP l� m?t ph?n c?a tho?i ???c truy?n qua giao th?c Internet theo hai ki?u: ?i?n tho?i Internet v� tho?i ???c truy?n b?ng giao th?c Internet. ?i?n tho?i Internet l� m?t d?ch v? ?kh�ng qu?n l�? qua m?ng Internet c�ng c?ng. Tho?i ???c truy?n b?ng giao th?c Internet l� m?t d?ch v? ???c qu?n l� s? d?ng giao th?c Internet. C�c g�i tho?i ???c qu?n l� ?? cung c?p c�c m?c ?? ch?t l??ng kh�c nhau. VoIP ???c cung c?p b?i c�c nh� khai th�c m?ng theo c�c tuy?n ri�ng. VoIP truy?n qua v? tinh c� m?t s? thu?n l?i nh?: tri?n khai nhanh, lu�n s?n s�ng v� ?�ng tin c?y, v�ng ph? to�n c?u, d? m? r?ng, c� th? truy nh?p t? m?i ??a h�nh kh�c nhau: ??t li?n, bi?n, h?i ??o, r?ng, n�i,... Ch? v?i m?t (ho?c v�i) n�t m?ng c� th? truy c?p t?i c�c ?i?m truy c?p m?ng ch�nh kh�c tr�nh ???c t�nh tr?ng t?c ngh?n m?ch so v?i c�c m?ng IP kh�c.
PSTN
M?ng PSTN l� ngu?n k?t n?i ch? y?u cho h?u h?t c�c nh� khai th�c m?ng. Ch?t l??ng c�c tuy?n tho?i kh�c nhau ???c thi?t k? ?? ?�p ?ng nhu c?u th?c t? ph? thu?c v�o hi?u ch?nh l?i theo y�u c?u v� ph??ng ph�p ?i?u ch?. Tr??c ?�y truy?n d?n tho?i qua v? tinh chi?m m?t t? l? l?n c?a c�c b? ph�t ?�p v? tinh, tuy nhi�n con s? n�y ng�y c�ng nh? do vi?c ph�t tri?n c�c d?ch v? m?i nhi?u tri?n v?ng h?n.
M?ng doanh nghi?p
C�c doanh nghi?p c� th? s? d?ng d?ch v? n�y nh?: ng�n h�ng, c�c t? ch?c t�i ch�nh, d?u l?a, kh�ch s?n, h�ng kh�ng, gi�o d?c, vi?n th�ng... C�c d?ch v? m� c�c t? ch?c n�y c� th? s? d?ng nh?: truy nh?p Internet, tho?i, h?i ngh? truy?n h�nh, ki?m tra th? t�n d?ng, ?�o t?o t? xa, ph�t hi?n th?m ho?, v� h? tr? trong c�c tr??ng h?p kh?n c?p.
M� h�nh ?�o t?o t? xa qua h? th?ng th�ng tin v? tinh ?ang ???c ?ng d?ng h?t s?c c� hi?u qu? ??i v?i nh?ng n??c c� ??a h�nh ph?c t?p (nhi?u qu?n ??o, ??i n�i,..). Vi?t Nam c� t?i 80% d�n c? s?ng ? khu v?c n�ng th�n v� c� ??a h�nh ??i n�i hi?m tr? , do ?� ?�y l� m?t m� h�nh ?�o t?o c� hi?u qu? cao v� ?em l?i l?i �ch nhi?u m?t cho n?n gi�o d?c qu?c gia c?ng nh? n�ng cao tr�nh ?? d�n tr� c?a ??i b? ph?n nh�n d�n.
Truy?n h�nh qua v? tinh
Hi?n nay, d?ch v? video qua v? tinh ???c ph�n b? to�n c?u v?i c�c d?ch v? truy?n tr?c ti?p t?i nh� (d?ch v? DTH), th? thao, tin t?c, s? ki?n, HDTV... ? n??c ta, ?�i truy?n h�nh Vi?t Nam ?� tri?n khai d?ch v? n�y.
Th�ng tin di ??ng qua v? tinh
Th�ng tin di ??ng qua v? tinh c� nhi?u ?u ?i?m nh?: c� th? ph�t tri?n m?ng to�n c?u, d? d�ng ph�n b? v� c�n b?ng l?i l?u l??ng m?ng, chi ph� h? t?ng c? s? th?p, c� nhi?u kh? n?ng gia t?ng l?i nhu?n ? c�c d?ch v? m?i.
H�nh 3. C�c th�nh ph?n ch�nh cho c? s? h? t?ng m?ng di ??ng qua v? tinh
C�c d?ch v? do v? tinh Vinasat cung c?p
Gi?a th�ng 4 v? tinh Vinasat ???c ph�ng l�n v? tr� qu? ??o 1320 ?�ng m? ra m?t ch??ng m?i trong vi?c ?a d?ng h�a lo?i h�nh d?ch v? c?a VNPT. V? tinh Vinasat c� th? cung c?p nhi?u lo?i h�nh d?ch v? nh? DTH, Internet, PSTN, TVRO, ?
H�nh 4. C�c lo?i h�nh d?ch v? Vinasat cung c?p
K?t lu?n
V?i nh?ng ?u ?i?m n?i b?t c?a m�nh v? kh? n?ng truy?n d?n, kh? n?ng cung c?p d?ch v? b?ng r?ng, c�c d?ch v? truy nh?p Internet b?ng r?ng v� v?i ph�t tri?n c?a c�c n?n kinh t? khu v?c ch�u � - Th�i B�nh D??ng th� th? tr??ng th�ng tin v? tinh c?a khu v?c n�y s? ti?p t?c ph�t tri?n m?nh m?, h?a h?n m?t vi?n c?nh t?t ??p ??i v?i c�c nh� khai th�c v? tinh ch�u � trong ?� c� v? tinh Vinasat c?a Vi?t Nam.
ThS. V? Duy Th?nh)
Đăng nhận xét